به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، اگر اولویت برنامه‌های بورس کالا را بخواهیم خلاصه کنیم، سه محور اصلی می‌توان برای آن درنظر گرفت؛ نخست، عرضه اولیه محصولات وارداتی در بورس کالا که این اتفاق می‌تواند از فرار مالیاتی جلوگیری کند، مانع واردات غیرضروری شود، به نوسانات کاذب قیمت پایان دهد و دست واسطه‌ها را از بازار کوتاه کند. محور دوم، توسعه صادرات از بورس کالاست. براساس ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید که توسط معاون اول رئیس جمهوری ابلاغ شده است، مقرر شده از این پس، محصولات مختلف به خصوص مواد خام معدنی در تالار داخلی بورس کالای ایران عرضه شود و در صورت نبود تقاضا، مجوز صادراتی دریافت کند. با این اتفاق صادرات هدفمند، جلوگیری از رقابت منفی شرکت‌های ایران، تامین نیاز تولیدکنندگان داخلی، شفافیت قیمت محصولات صادراتی و مرجعیت قیمتی حاصل می‌شود و محور شوم، استفاده دولت از ابزارهای نوین مالی است. این اتفاق امسال با انتشار اوراق سلف موازی گندم به ارزش ۲۶۵۰ میلیارد تومان و پرداخت مطالبات گندمکاران و همچنین اجرای سیاست قیمت تضمینی ذرت و جو عملیاتی شده است.
در همین خصوص با علی پناهی، معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را از نظر می‌گذرانید.
جناب پناهی واردات بی رویه محصولات، یکی از مشکلات اساسی کشور در بخش‌های مختلف است؛ به طوری که مشاهده شده با وجود وفور فلان محصول داخلی، واردات همان محصول صورت می‌گیرد. به نظر شما آیا با عرضه اولیه محصولات وارداتی نمی‌توان روند واردات را برنامه ریزی کرد و به مقدار نیاز داخلی اقدام به واردات کرد؟
در رابطه با این موضوع، چهار بحث مطرح می‌شود. یکی از آنها این است که باید در این رابطه برنامه ریزی جدی از طرف نهادهای سیاست گذار باشد تا میزان دقیق مصرف برآورد شود و به همان اندازه واردات داشته باشیم. از سویی بورس کالا در این بحث به دلیل آنکه دارای یک ساختار نوین در حوزه تجارت دارد، می‌تواند کمک شایانی داشته باشد.
از آنجایی که بورس کالا بازار شفافی است، تعیین قیمت‌ها منصفانه تر خواهد بود؛ به همین دلیل بورس کالا نقش هدایت بازار را نیز می‌تواند به عهده بگیرد. بنابراین میزان دقیق واردات نیزتعیین خواهد شد، قیمت‌ها نیز شفاف تر تعیین شده و بالا و پایین زیادی نخواهد شد.
از طرف دیگر با کشف قیمت محصولات در بورس کالا، از دامپینگ محصولات وارداتی نسبت به داخل جلوگیری خواهد شد. همچنین با عرضه محصولات در بورس کالا، امکان فرار مالیاتی نیز به صفر خواهد رسید.
درمجموع چهار اتفاق مهم با عرضه محصولات وارداتی در بورس کالا ایجاد می‌شود که شامل امکان برنامه ریزی، قیمت شفاف، جلوگیری از دامپینگ و عدم فرار مالیاتی است.

آیا عرضه محصولات وارداتی نمی‌تواند در شفافیت قیمت و جلوگیری از جولان واسطه‌ها موثر باشد؟
به این نحو که بخواهیم واسطه‌ها را از کل بازار حذف کنیم، اصراری وجود ندارد.
اما نکته ای که درخصوص واسطه‌ها وجود دارد این است که آنها معمولا از پرداخت مالیاتی فرار می‌کنند که اگر این موضوع با حضور شفاف در بورس حل شود، مشکلی درخصوص حضور واسطه‌ها وجود ندارد.

آیا عرضه محصولات صادراتی در بورس کالا در جلوگیری از خام فروشی تاثیری خواهد داشت؟
از آنجایی که بورس کالا یک نهاد جا افتاده با سابقه جهانی است، قطعا این موضوع از طریق بورس کالا تسهیل خواهد شد که البته چهار نکته در این حائز اهمیت است.
الف) ایجاد اعتماد در بازار در حوزه صادرات؛ با عرضه محصولات صادراتی در بورس کالا بازار هدف مشخص خواهد شد و مشتریان ما را مطمئن تر خواهد کرد.
ب) برندسازی؛ هرکدام از ما به عنوان مثال می‌توانیم محصولی را صادر کنیم، اما از آنجایی که محصولات باید دارای یک برند مشخص باشد بنابراین اگر از طریق بورس کالا انجام شود می‌توان به شناخت ایران به دنیا نیز کمک کرد.
ج) بحث قیمت گذاری؛ از آنجایی که استانداردهای جهانی ثابت هستند، بنابراین با عرضه محصولات در بورس کالا می‌توان راحت تر قیمت گذاری را انجام داد.
د)جلوگیری از دامپینگ قیمتی؛ به طور مثال وقتی محصولات پتروشیمی در دنیا صادر می‌شود، اگر محصولات ما دارای استاندارد کافی و معیار مشخص قیمت گذاری نباشد، محصولاتمان به فروش نخواهد رفت. بنابراین لازم است تا محصولات صادراتی در بورس کالا عرضه شود تا از استانداردهای کافی برخوردار شوند.

به گفته کارشناسان اینکه براساس ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید، اول باید نیاز بازار داخل تامین شود و بعد صادرات صورت گیرد، به نفع تولید ملی خواهد بود؛ نظر شما در این خصوص چیست؟ 
قاعدتاً موافق این موضوع هستم، اما نکته ای که هست اینکه معمولا هر شرکتی بنا به مصلحت شرکت خود تصمیم می‌گیرد.
اگر شرکتی برای صادرات منع قانونی نداشته باشد طبق رویه صادرات خواهد داشت و باید سازوکار یک شرکت به این نحو باشد که بتواند در جهت منافع خود و کشور حرکت کند، اهتمام جدی سیاستگذاران در این حوزه بسیار مهم است تا در نهایت بتوانیم در جهت منافع ملی با بازارهای جهانی همسو شویم 

دولت بارها بر تامین مالی بنگاه‌های بزرگ از طریق بازار سرمایه به جای سیستم بانکی تاکید کرده است؛ نظر شما در این باره چیست؟
خوشبختانه دولت به مزیت بازار سرمایه نسبت به بانک‌ها پی برده اما نکته ای که در این رابطه وجود دارد این است اگر قرار باشد تامین مالی از طریق بازار سرمایه انجام شود و درنهایت بازار سرمایه نیز به دلیل الزامات دولتی و همچون بانک‌ها متضرر شود و هرساله با زیان انباشته مواجه شود، این موضوع توجیه خاصی ندارد و عقلانی نیست.
امسال دولت توانست با کمک تامین مالی از بورس کالا و فرابورس، مطالبات گندمکاران را پرداخت کند؛ این شیوه را چگونگی ارزیابی می کنید؟
این موضوع که دولت بخواهد با تامین مالی از طریق بورس کالا، مطالبات خود را پرداخت کند عملا توجیه پذیر نیست. به این دلیل که با این کار دولت به بازار سرمایه بدهکار خواهد شد. اما جایگزین آن پیشنهاد می‌شود دولت از سهم خود کم کرده و بخش خصوصی را توانمند کند تا از این ابزار استفاده بهینه کند.

منبع: بورس ۲۴